شروط مربوط به مسوولیت امین در حقوق ایران و مصر

چکیده: نظر به ضرورت بحث و فحص در خصوص شروط مربوط به مسوولیت امین در حقوق ایران، جهت تحصیل ملاک و مبنایی واحد و استخراج قواعد عمومی شروط مزبور، در عقودی که امانت یکی از مقتضیات اطلاق آنها می باشد، با عنایت به روح کلی قوانین موضوعه و نظر به سکوت قانونگذار در این خصوص، در اغلب عقود مزبور، رساله حاضر در سه بخش ارائه میگردد. فرضیه های تحقیق نگارنده به شرح ذیل میباشد: 1) از لحاظ نظری پذیرش صحت و اعتبار شرط مسوولیت مطلق امین در حقوق ایران و فقه امامیه، در کلیه عقود امانی بلامانع است و با عنایت به نیاز های موجود در روابط حقوقی جوامع امروز ضروری به نظر می رسد. 2) از لحاظ قانونی در حقوق موضوعه ایران ، پذیرش اعتبار شرط مسوولیت امین در ودیعه بر خلاف سایر عقود امانی، ممکن نمی باشد. 3) در حقوق ایران اصل بر صحت و اعتبار شرط عدم مسوولیت در محدوده نظم عمومی و اخلاق حسنه است و شرط عدم مسوولیت امین در فرض تعدی و تفریط نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. 4) در صحت و اعتبار شروط مربوط به مسوولیت بالاخص شروط مربوط به مسوولیت امین در محدوده نظم عمومی و اخلاق حسنه، در حقوق مصر تردیدی وجود ندارد و حقوق این کشور در زمینه شروط مزبور از لحاظ مفهوم و قلمرو، مشابهت زیادی با حقوق ایران دارد. در بخش اول مفاهیم و واژه های کلیدی موضوع به اختصار و در حدی که مقدمه ورود به بحث اصلی، فراهم گردد، مطرح می شود و در بخش دوم شرط مسوولیت مطلق امین در سه عقد ودیعه، عاریه و مضاربه به دلیل اهمیت عقود مزبور در میان سایر عقود امانی از نظر امانت خاص بودن ودیعه و ذینفعی صرفاً یکی از طرفین عقد در عاریه و ذینفعی طرفین عقد در مضاربه بررسی میگردد و با عنایت به انحصار عقود امانی در این سه قالب و اظهار نظر صریح و متغایر قانونگذار ایران در دو عقد اخیر الذکر و سکوت وی در سایر عقود امانی در باب اعتبار این شرط در خصوص امکان تسری و تعمیم نتیجه حاصله در این موارد، به سایر عقود امانی، اظهار نظر می شود و نهایتاً در بخش سوم این رساله به بررسی شرط عدم مسوولیت به طور کلی و شرط عدم مسوولیت امین به طور خاص پرداخته می شود و امکان شمول قاعده صحت و اعتبار شرط عدم مسوولیت بر شرط عدم مسوولیت امین، مورد بحث قرار می گیرد. همچنین در پایان هر فصل از فصول بخش های سه گانه فوق مطالعه تطبیقی فصل مزبور با تاکید بر حقوق مصر، مطرح می شود و در بخش های دوم و سوم نتیجه مباحث مطروحه و در پایان رساله نتیجه گیری نهایی، می آید. واژههای کلیدی: شرط ـ مسوولیت ـ امین ـ شروط مربوط به مسوولیت